ارزش کل قفل شده (TVL) چیست و چه کاربردی در دیفای دارد؟

ارزش کل قفل شده (TVL) یکی از شاخص‌های کلیدی است که به ما در درک ارزش پروتکل قرارداد هوشمند کمک می‌کند. قراردادهای هوشمند با کدگذاری و خودکارسازی، امور مالی سنتی را بازسازی می‌کنند.

در حالی که قراردادهای هوشمند امکان توسعه دیفای را فراهم می‌کنند، این ارزش کل قفل شده یا به اختصار TVL است که میزان دارایی قفل شدهدر برنامه‌های دیفای یا هر پلتفرم دیگری را محاسبه می‌کند. به بیان ساده می‌توان از طریق TVL علاقه مردم به یک پروژه خاص را که معمولا برنامه‌های غیرمتمرکز هستند مشاهده کرد.

ارزش کل قفل شده (TVL) چیست و چه اهمیتی دارد؟

پس از توسعه صنعت دیفای در سال ۲۰۲۰، کارشناسان بازار حوزه‌های جدید سرمایه گذاری را مورد بررسی قرار دادند و به دنبال راهی برای سنجش عملکرد آن‌ها بوده‌اند. به غیر از مارکت کپ، حجم معاملات، عرضه کل و عرضه در گردش، ارزش کل قفل شده نیز یکی از شاخص‌هایی است که میان سرمایه گذاران برای ارزیابی ارزش کل دارایی‌ها در دیفای استفاده می‌شود. دارایی‌های DeFi شامل پاداش‌ها و بهره‌هایی است که از خدمات معمولی مانند وام‌دهی، استیک و استخرهای نقدینگی به دست می‌آیند و در قالب قراردادهای هوشمند ارائه می‌شوند. به عنوان مثال، TVL در استیکینگ، یک شاخص بسیار مفید برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال پشتیبانی از پلتفرم‌های دیفای با بالاترین پاداش هستند. ارزش کل قفل شده در پروتکل‌های استیکینگ DeFi است و نشان دهنده مقدار دارایی‌های سپرده شده توسط ارائه دهندگان نقدینگی است. در سال ۲۰۲۲، TVL نزدیک به ۲ میلیارد دلار در سطح جهانی رسید که نسبت به ۴۰۰ میلیون دلار در دو سال گذشته افزایش یافته است. با افزایش محبوبیت و ارزش دیفای در فضای ارزهای دیجیتال، TVL به یک معیار مهم برای ارزیابی کل سیستم و یا یک بخش خاص که آیا ارزش سرمایه گذاری دارد با خیر تبدیل شده است. در حالی که TVL به سادگی به عنوان ارزش کل ارز دیجیتال قفل شده در یک قرارداد هوشمند تعریف می‌شود، شرایطی وجود دارد که احتمالا بر ارزش پروژه‌های DeFi تأثیر بگذارد. TVL همچنین با ارزش ارز فیات یا توکن بومی شبکه تغییر می‌کند. قفل دارایی‌ها در برخی از پروژه‌ها گاهی با توکن بومی شبکه سنجیده می‌شود که بر همین اساس TVL آن با مقدار آن متفاوت است. اگر قیمت یک توکن بالا برود، TVL پروتکل نیز افزایش می‌یابد.

نحوه محاسبه ارزش کل بلاک شده در دنیای دیفای

با توجه به ظهور پروژه‌های جدید در صنعت دیفای، ممکن است ایجاد TVL دقیق بازار کلی و تعیین اینکه آیا یک پلتفرم خاص دیفای گزینه‌ای امن برای کاربران است، چالش برانگیز باشد. با این حال، کاربران می‌توانند پروتکل‌های برتر را با استفاده از معیار ارزش کل قفل شده ۱ میلیارد دلاری انتخاب کنند. هر چه میزان TVL یک پروژه بالاتر باشد آن پلتفرم بهتر است؛ زیرا نشان دهنده تقاضای بالا و تیم توسعه دهنده قوی است که آن را به یک پروژه برتر تبدیل می‌کند. پروژه‌های برتر باید سرمایه گذاران و کاربران بیشتری جذب کنند تا میزان TVL پروژه‌های دیفای افزایش یابد. از طرف دیگر اگر پروژه دیفای دارای TVL پایین‌تری باشد، اما سود بالایی ارائه می‌دهد توجه کرد. این احتمال وجود دارد که یک پروژه تبلیغاتی برای دریافت توجه و سهم بیشتر بازار باشد و در نهایت یک کلاهبرداری است.

کدام ارز دیجیتال بالاترین ارزش قفل شده را دارد؟

با توجه به رشد چشمگیر دیفای در سال ۲۰۲۰، ارزش کل قفل شده همه پروتکل‌های دیفای تا پایان سال ۲۰۲۱ به سرعت و به طور قابل توجهی افزایش یافت.

طبق گفته DefiLlama، در ابتدای سال ۲۰۲۰، مجموع TVL در تمام پلتفرم‌های DeFi حدود ۶۳۰ میلیون دلار بود. در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲، ارزش آن به بیش از ۱۷۲ میلیارد دلار رسیده بود.

بیش از نیمی از آن در پروتکل میکردائو (MakerDAO) بود که به همراه Curve و آوه (Aave) یکی از پروتکل‌های برتر بودند.

محاسبه ارزش کل قفل شده یا TVL

برای اینکه واقعاً معنای TVL را درک کنید، باید بدانید که پارامترهای مرتبط با ان چگونه محاسبه می‌شود. با یادگیری عواملی که ارزش کل قفل شده و نسبت TVL یک پروتکل را تعیین می‌کنند، بهتر متوجه می‌شوید که این معیار واقعاً چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کند و اعداد به دست آمده، چه می‌گویند.

محاسبه ارزش کل قفل شده دیفای نیاز به اندازه گیری پرامترهای مختلف در دسته‌بندی‌های مختلف دیفای دارد. هر پروتکل یا سرویس DeFi بر اساس ساختار خاص خود عمل می‌کند و این تفاوت‌ها به نوبه خود نحوه محاسبه TVL را تغییر می‌دهد.

TVL در صرافی های غیرمتمرکز

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) پروتکل‌های دیفای هستند که به معامله‌گران راه آسان‌تر و غیر متمرکزی را برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهند. از آنجایی که پروتکل‌های دیفای بر اساس یک سری قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند، صرافی‌های غیرمتمرکز حجم قابل توجهی از نقدینگی را جذب می‌کنند که اغلب بازدهی بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد.

در یک صرافی‌های غیرمتمرکز یا دکس، کارشناسان می‌توانند ارزش کل قفل شده را با جمع کردن تمام دارایی‌های سپرده شده در صرافی اندازه گیری کنند. بسیاری از بزرگترین صرافی‌های غیرمتمرکز جهان، مانند کرو و یونی سواپ، دارای TVLهای بسیار بالایی هستند. این نشان دهنده وسعت و حجم نقدینگی است که صرافی‌های غیرمتمرکز جذب کرده اند.

TVL در پلتفرم های وام دهی

در سراسر اکوسیستم دیفای، وام دادن رایج ترین فعالیت مالی است. درست مانند موسسات وام دهی سنتی، برخی از کاربران وجوه خود را برای کسب سود در پروتکل واریز می‌کنند. سایر کاربرانی که در کوتاه مدت به ارز نیاز دارند، از مجموعه وجوه واریز شده وام می‌گیرند، در حالی که دارایی‌ای که جهت وثیقه قرار داده‌اند به عنوان ارزش کل قفل شده محاسبه می‌شود. این سیستم نوآوری‌ و تنوع را در بازار ارزهای دیجیتال افزایش می‌دهد و فرصت‌های جدید کسب درآمد را برای کاربران ایجاد می‌کند.

مجموع ارزش قفل شده یک معیار مهم در دنیای وام دهی است. این پارامتر با توجه به ارزش دارایی‌هایی که هم وام دهندگان و هم وام گیرندگان نزد سیستم سپرده گذاری می‌کنند، محاسبه می‌شود. میکر دائو، یک پروتکل دیفای با حجم نقدینگی و تعداد مبادلات قابل توجه در دنیای وام دهی ارزهای دیجیتال است. این پروتکل با بیش از ۷.۲ میلیارد دلار ارزش کل قفل شده پرچم دار این حوزه است. این رقم بالا قدرت و اعتبار میکر دائو را نشان می‌دهد.

TVL در پروتکل معاملات مشتقات

مشتقات یکی از مولفه‌های اصلی هر سیستم مالی کامل و دقیق است. همان‌طور که از نام آن پیدا است مشتقات، ارزش خود را از چیز دیگری به دست می‌آورند. این “چیز دیگر” معمولاً ارزش دارایی مالی پایه دیگری مانند سهام، اوراق قرضه، کالا، نرخ بهره، ارز یا ارز دیجیتال است. برخی از متداول‌ترین مشتقات عبارتند از قرارداد فوروارد (Forward)، قرارداد فیوچرز یا آتی (Future)، قرارداد آپشن یا اختیار معامله (Option) و قرارداد سوآپ یا معاوضه (Swap).

همزمان با رشد و بلوغ اکوسیستم DeFi، معاملات مشتقات به یک پدیده رایج تبدیل شده‌اند. این محصولات به معامله‌گران با تجربه راهی برای مدیریت دارایی‌های سینتتیکس، تولید قراردادهای آتی و افزایش بازده کلی از سبدهای سرمایه گذاری خود می‌دهد. در حالی که هنوز برای اکثر معامله‌گران مبتدی ورود به این بازار دشوار است، معاملات مشتقات در حال حاضر به یک اجزای مهم دیفای تبدیل شده‌اند.

وقتی صحبت از مشتقات می‌شود، TVL یا ارزش قفل شده با توجه به ارزش دارایی‌هایی که سرمایه گذاران در قراردادهای هوشمند به عنوان تضمین یا وثیقه می‌گذارند اندازه گیری می‌شود. پلتفرم سینتتیکس (Synthetix)، یک پروتکل محبوب دیفای است که به شدت درگیر معاملات مشتقات شده، این پلتفرم ارزش کل قفل شده حدود 500 میلیون دلاری دارد. این واقعیت که ارزش زیادی در این پروتکل قفل شده است نشان می‌دهد که این پروتکل نقدینگی لازم را برای تامین نیازهای سرمایه گذاران دارد.

TVL در استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی شامل توکن‌های ارز دیجیتال هستند که از طریق قراردادهای هوشمند در یک پروتکل دیفای قفل شده‌اند. استخرهای نقدینگی از طریق انباشت سپرده‌ها ایجاد می‌شوند. این استخرها در واقع یک بازارساز خودکار (AMM) هستند که با استفاده از یک قرارداد هوشمند و به صورت خودکار سفارش‌های خرید و فروش را بر اساس پارامتر‌های از پیش تعیین شده، به همدیگر متصل می‌کند. با وجود استخرهای نقدینگی لازم نیست که تریدر‌ها مستقیما با تریدر‌های دیگر در ارتباط باشند و تا زمانی که سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را وارد استخر کرده باشند، نقدینگی موجود خواهد بود.

از آنجایی که فرآیند شرکت در یک استخر نقدینگی شامل قفل کردن مستقیم و فوری دارایی‌ها در یک پروتکل است، اندازه گیری شاخص TVL برای استخرهای نقدینگی نسبتاً آسان است.

هر زمان که سرمایه گذاران سپرده‌گذاری انجام می‌دهند، ارزش کل دارایی‌های نگهداری شده در پروتکل را افزایش می‌دهند. بنابراین، TVL پروتکل افزایش می‌یابد. اندازه نقدینگی یک پروتکل تا حد زیادی با مجموع ارزش قفل شده آن پروتکل برابر است، به این معنی که اغلب می‌توانید از ارزش کل قفل شده به عنوان معیار نقدینگی موجود برای معامله‌گران استفاده کنید.

TVL در استیکینگ

به منظور مشارکت در پروتکل‌های دیفای، معامله گران باید مقدار مشخصی از توکن‌های ارز دیجیتال خود را استیک کنند. استیکینگ (Staking) ارز دیجیتال را باید راهکار جایگزین فرآیند استخراج، با مصرف منابع پردازشی و برق بسیار کمتر، دانست. یکی از مهمترین مزیت‌های استیک کردن در مقایسه با ماینینگ امکان ورود با سرمایه‌های به مراتب کمتر است؛ بدون نیاز به پرداخت هزینه‌های گزاف راه‌اندازی یک ریگ ماینینگ و همچنین مصرف برق زیاد، ارز دیجیتال جدید به دست خواهید آورد.

به زبان ساده، استیک کردن عمل قفل کردن توکن یک ارز دیجیتال برای دریافت پاداش است. از آنجایی که ارزش کل قفل شده یا TVL جهت اندازه‌گیری کل ارزش دارایی‌های قفل‌شده در یک پروتکل است، استیکینگ تأثیر آشکار و فوری بر این شاخص دارد. هر بار که یک سرمایه‌گذار ارز بیشتری را در سیستم استیکمی‌کند، TVL متناسب با آن افزایش می‌یابد. در پروتکل‌های استیکینگ، ارزش کل قفل شده بالاتر نشان می‌دهد که بسیاری از سرمایه‌گذاران توکن‌های خود را در پروتکل استیک کرده‌اند، که این مورد نشن دهنده اعتبار و سالم بودن یک پروژه ارز دیجیتال است.

اهمیت TVL در بررسی پروژه‌های دیفای چیست؟

رشد TVL یک شاخص کلیدی برای سنجش افزایش محبوبیت و پذیرش پروتکل‌های دیفای است. دلایل زیادی وجود دارد که چرا TVL یک معیار مهم برای ردیابی است. در ادامه چند نمونه از این دلایل را بررسی می‌کنیم:

• ارزش کل قفل شده روشی برای اندازه گیری اندازه صنعت دیفای ارائه می‌دهد.
• TVL شاخص خوبی برای بررسی میزان فعالیت صنعت است. به بیان ساده هر چه میزان TVL بالا باشد؛ یعنی پروژه فعال‌تر است. همچنین هر چه مقدار دارایی‌های قفل شده در پروتکل افزایش یابد، فضا فعال‌تر خواهد بود.
• می توان از TVL برای ارزیابی ریسک سرمایه گذاری استفاده کرد؛ زیرا راهی برای اندازه گیری ارزش کل در معرض ریسک فراهم می‌کند. برای مشارکت در پروژه‌های دیفای باید دارایی را به عنوان وثیقه یا نقدینگی در استخرهای معاملاتی قفل کنید. بر اساس ارزش کل قفل شده شما می‌توانید تاثیر سود و قابلیت برنامه‌های دیفای برای تریدر و سرمایه گذاران را مشاهده کنید.

زمانی که ارزش کل قفل شده یک پروژه دیفای افزایش یابد، نقدینگی و محبوبیت پروژه نیز افزایش می‌یابد. میزان TVL بالا به معنای ارزش قفل شده بیشتر است که از همین طریق سرمایه گذاران می‌توانند به مزایا و درآمدهای بالاتر نیز دست یابند. TVL کمتر نیز به معنای کمبود نقدینگی و در نتیجه سود کمتر است. از طریق پلتفرم‌های تحلیلی مانند DeFi Pulse و DefiLlama می‌توان سهم بازار پروژه‌های دیفای را بررسی کرد. شما همچنین می‌توانید داده‌های مربوط به میزان دارایی‌های قفل شده در قراردادهای هوشمند را مشاهده کنید.

اگر ارزش کل قفل شده در دیفای را از طریق DeFi Pulse دنبال می‌کنید باید بدانید که این پلتفرم بر قراردادهای هوشمند بلاکچین اتریوم و استخراج کل موجودی اتریوم (ETH) و توکن‌های ERC-20 نظارت می‌کند. از سوی دیگر، DefiLlama ارزش کل قفل شده را با استخراج کل موجودی تمام زنجیره‌های دیفای ترکیبی یا هر پلتفرم جداگانه به طور جداگانه محاسبه می‌کند.

همه پروتکل‌های دیفای یکسان نیستند و برخی از آنها در موقعیت‌های بسیار بهتری نسبت به سایرین قرار دارند. نگاهی گذرا به TVL یا ارزش کل قفل شده به شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید که ارزهای دیجیتال خود را در کدام پلتفرم دیفای سرمایه گذاری و مبادله کنید. نسبت TVL در برابر ارزش بازار پروتکل (Mcap/TVL) نیز یک معیار بسیار کاربردی و مفید است.