اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) در تحلیل تکنیکال

استوکاستیک یک اسیلاتور است که قیمت پایانی یک دارایی یا ارز را با یک گستره قیمتی آن دارایی مقایسه می‌کند. از این اندیکاتور برای مشخص کردن نقاط اشباع خرید و فروش استفاده می‌کنیم و اعدادی که به ما می‌دهد بین 0 تا 100 است.

به دلیل اینکه عدد اندیکاتور استوکاستیک همیشه بین 0 تا 100 است. به طور سنتی اعداد بالای 80 نشانه اشباع خرید و اعداد زیر 20 نشانه اشباع فروش؛ اما اکثر اوقات ورود اندیکاتور یا اوسیلاتور به محدوده اشباع، بر خلاف تصور عموم، نشان‌دهنده سریع‌تر شدن مومنتوم در جهت اشباع است! نمی‌توان با ورود اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) به محدوده اشباع خرید یا فروش به دنبال بازگشت قیمت بود.

چیزی در این اندیکاتورها برای ما مهم است، تغییر شکل‌ها و همچنین واگرایی آن‌ها با قیمت است. قبلا در مقاله اندیکاتور مومنتوم به طور کامل در این مورد توضیح دادیم؛ اما برای کسب اطلاعات بیشتر، حتما مقاله واگرایی در تحلیل تکنیکال را مطالعه کنید تا کار با استوکاستیک (stochastic indicator) برای شما راحت‌تر شود.

اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) معمولا از دو خط تشکیل شده است، یک خط که مخصوص نشان دادن اعداد اندیکاتور و دیگری یک میانگین متحرک (MA) ساده 3 دوره‌ای از خود استوکاستیک است. در صورتی که خط اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) این میانگین متحرک را رو به بالا بشکند، سیگنال خرید و اگر رو به پایین بشکند، سیگنال فروش است؛ اما این موارد باز هم سیگنال‌های قدرتمندی نیستند.

اما مشاهده واگرایی بین اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) با قیمت، سیگنال بازگشتی خوبی است. به عنوان مثال زمانی که قیمت یک کف جدید نسبت به کف قبلی خود ثبت می‌کند؛ اما اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) یک کف بالاتر می‌زند، نشان از واگرایی صعودی و خسته شدن فروشندگان در بازار است. در این صورت ممکن است مومنتوم به زودی تبدیل به مومنتوم صعودی شود. اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) با این فرضیه استوار شده که در زمان بالا رفتن روند قیمت و بهای یک سهام، قیمت کلوز یا بسته شدن، متقارن به کران بالای بازه قیمتی می باشد.

انواع استوکاستیک (stochastic indicator)

اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) به سه دسته تقسیم می شود که با توجه به استراتژی مد نظر، تحلیلگران، مطلوب ترین مورد را برگزیده و انتخاب می کنند.

-Fast stochastic رایج ترین نوع این اندیکاتور، استوکاستیک (stochastic indicator) سریع می باشد. اما به علت نوسانات شدیدی که دارد تنها مورد بهره جویی بعضی از تحلیلگران قرار می‌گیرد که نحوه محاسبه آن بر مبنای فرمول هایی است که در ادامه به ذکر آن می پردازیم.

• Slow stochastic اینگونه استوکاستیک (stochastic indicator) نسبت به گونه ی پیشین که استوکاستیک سریع بوده، از طرفداران بیشتری برخوردار است. از K% سریع یا Fast با Simple Moving Average (میانگین متحرک ساده) و ۳ دوره‌ای هموار شده می باشد و همچنین D% آن از SMA میانگین متحرک ساده K% کند یا Slow سه دوره‌ای محاسبه می‌شود.
• Complete stochastic این استوکاستیک (stochastic indicator) نسخه ی سفارشی استوکاستیک کند یا اِسلو می‌باشد. در استوکاستیک کامل K% سریع با SMA دوره هموار شده است.

معایب و محدودیت‌های اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator)

سیگنال اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) در شرایطی که بازار بسیار روند داشته و یا خیلی نوسان داشته باشد، زیاد قابل اعتماد نیست. در کل استفاده از اندیکاتورها به تنهایی برای خرید و فروش گزینه مناسبی نیست و بهتر است از دیگر ابزارها همچون پرایس اکشن یا ترکیب دیگر اندیکاتورها نیز استفاده کنید. یکی دیگر از کارهایی که می‌توانید برای حل این مشکل انجام دهید این است که هر سیگنال اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) که در یک روند نزولی یا صعودی داده شد را نادیده بگیرید!

اندیکاتور استوکاستیک RSI چیست؟

از این اندیکاتور در تحلیل تکنیکال بهره جویی می شود و مسیر حرکت آن در بازه‌ بین صفر تا یک – یا صفر تا صد – می باشد. اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) به جای بهره مندی از دانسته های قیمتی استاندارد، با بکار بردن فرمول اسیلاتور استوکاستیک (stochastic indicator) برای گروهی از «شاخص‌های قدرت نسبی یا RSI» پدید می‌آید. بهره جویی از مقدار RSI در این فرمول به تریدرها توان تشخیص Oversold یا Overbought شاخص قدرت نسبی فعلی را می‌دهد. اسیلاتور استوکاستیک RSI تحت عنوان یک اندیکاتور با حساسیت بالاتر پدید آمده است. این اندیکاتور به صورتی تنظیم شده که بجای آنکه به تحلیل کلی تغییرات قیمت توجه نماید، به عملکرد تاریخی یک سهم یا ارز توجه و دقت می نماید.

تفاوت بین شاخص قدرت نسبی (RSI) و استوکاستیک (stochastic indicator)

هرکدام از اندیکاتورها در یک ‌بخشی از تحلیل در بازار سرمایه کارآمد هستند. به‌عنوان‌مثال اندیکاتور RSI که از محبوبیت زیادی بین تحلیل گران برخوردار است، در دسته‌بندی اندیکاتورهای حرکتی قرار می‌گیرد و می‌تواند سرعت حرکتی قیمت سهام را بررسی کند.

جالب است که اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) نیز بر مبنای قدرت حرکت سهم سنجیده می‌شود و از این لحاظ شبیه اندیکاتور RSI است. اما باوجوداینکه این دو اندیکاتور در یک دسته قرار دارند، اندیکاتور RSI، سطح مشخص برای اشباع خرید یا اشباع فروش را بر مبنای سرعت حرکتی می‌سنجد و از طرفی اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) این سطح را بر مبنای آخرین قیمت بسته شده در جهت روند کنونی، مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

همین‌طور در نمودار RSI به طور معمول نوسان کمتری نسبت به نمودار استوکاستیک شاهد هستیم.

می‌توان گفت، اندیکاتور RSIدر بازارهایی که عموماً روند مشخصی دارند مثل بازارهای نزولی یا صعودی، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد و اندیکاتور استوکاستیک (stochastic indicator) در بازارهایی که روند تقریباً متلاطم‌تری دارند.از همین رو بعضاً تحلیل گران از ترکیب این دو اندیکاتور، با نام اندیکاتور استوکاستیک RSI استفاده می‌کنند، این حرکت یعنی بردن RSI درفرمول محاسبه Stochastic و بدین معناست که در این فرمول به جای قیمت، عدد RSI را میگذارند.

واگرایی در استوکاستیک (stochastic indicator)

نمودار استوکاستیک (stochastic indicator) باتوجه‌به داده‌ها، می‌تواند واگرایی سهم را بسنجد و سیگنال خرید یا فروش سهم را بررسی کند. این امکان برای انجام یک معامله سودده بسیار کاربردی به نظر می‌رسد.

شیب به دست آمده از خط K% و D%، نقش موثری در تعیین سیگنال خرید یا فروش دارد. معمولا هر وقت شیب خط اندیکاتور در خلاف جهت نمودار قیمتی روبه‌بالا باشد، سیگنال خرید صادر می‌شود. در این نقطه شما خرید مطمئن و کم ریسکی انجام می‌دهید.

عدد خط D% نیز می‌تواند در واگرایی مؤثر باشد. اگر عدد بالای 80 باشد احتمالاً واگرایی منفی رخ می‌دهد که به‌تبع آن قیمت سهم افت خواهد کرد. همین‌طور اگر این عدد 20 یا کمتر باشد، واگرایی مثبت به وجود می‌آید و با اشباع فروش، قیمت سهم رو به افزایش خواهد رفت. به‌واقع واگرایی مثبت، احتمال می‌دهد فروشنده‌ها به پایان فروش خود نزدیک شده‌اند.