توکن حاکمیتی Governance token چیست؟

توکن‌های حاکمیتی governance-token نشان دهنده مالکیت در یک پروتکل غیرمتمرکز هستند و به دارندگان توکن، حقوق خاصی را ارائه می‌کنند که بر جهت پروتکل تأثیر می‌گذارد. این امر می‌تواند شامل محصولات یا ویژگی‌های جدید برای توسعه، نحوه صرف بودجه،

ادغام یا مشارکت‌ها و موارد دیگر باشد. به طور کلی، اعمال این تأثیر می‌تواند به دو شکل باشد. اول، دارندگان توکن حاکمیتی governance-token می‌توانند تغییرات را از طریق یک فرآیند رسمی پیشنهاد دهند و دوم، اگر معیارهای خاصی برآورده شود و پیشنهاد به رأی گذاشته شود، دارندگان توکن حکومتی می‌توانند از توکن‌های خود برای رأی دادن به تغییرات پیشنهادی استفاده کنند. مکانیسم‌ها و فرآیندهای خاصی که از طریق آن‌ها این حقوق اعمال می شود در پروتکل‌های مختلف متفاوت است. توکن‌های حاکمیتی governance-token توسط توسعه‌دهندگان به دارندگان توکن داده می‌شود تا تصمیم‌هایی بگیرند که آینده پروتکل را تعیین می‌کنند. دارندگان توکن در تصمیم گیری در مورد پیشنهادات جدید و تغییرات در سیستم مدیریت پروژه، می‌توانند اظهار نظر کنند. توکن‌های حاکمیتی governance-token به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مالکیت را در یک پروتکل کاملاً غیرمتمرکز به دارندگان ارائه دهند. هر فردی که دارای نشانه حاکمیتی باشد می‌تواند بر مسیر آینده پروتکل تأثیر بگذارد. داشتن تعداد بیشتر توکن به معنای قدرت رای بیشتر در زمان رای دادن به پیشنهادات است. کاربران از این طریق می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌ها در مورد همه چیز، از نحوه صرف بودجه پروژه گرفته تا ویژگی‌هایی که باید در ماه‌های آینده توسعه داده شوند، تأثیر بگذارند. اکثر پروتکل‌ها دارای یک فرآیند استاندارد ارائه هستند که امکان ارائه پیشنهادات مختلف توسط توسعه دهندگان را فراهم می‌کند. در صورتی که موضوعی به رای گیری کشیده شود، دارندگان توکن حاکمیتی می‌توانند از توکن خود به عنوان قدرت رای خود در مورد هرگونه تغییر احتمالی در پروژه استفاده کنند. توکن‌های حاکمیتی governance-token به عنوان یک مکانیسم تصمیم‌گیری کلیدی در مورد سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) نیز در نظر گرفته می‌شوند. در حکمرانی متمرکز، هیئت مدیره یا سهامداران یک شرکت دارای اختیار کامل در تصمیم گیری در مورد جهت گیری استراتژیک شرکت مورد نظر هستند. برخلاف حکومت متمرکز، یک DAO تصمیم گیرندگان متمرکز ندارد. با این حال، باید در مورد آینده پروژه تصمیم گیری شود، این جا به جایی است که در توکن‌های حاکمیتی وارد شده و نقش کلیدی ایفا می‌کنند. DAO‌ها قادر به تصمیم گیری از طریق یک فرآیند حکمرانی غیرمتمرکز هستند که بر اساس آراء و پیشنهادات جامعه است. یکی از ویژگی‌های مشترکی که همه DAO‌ها به اشتراک می‌گذارند، به کارگیری توکن حاکمیتی است. از آنجایی که این توکن‌ها در بلاک چین وجود دارند، دارای ویژگی‌هایی مانند توزیع شفاف و مالکیت غیرقابل تغییر هستند که DAO‌ها را به بستری عالی و مناسب برای فرآیند تصمیم گیری تبدیل می‌کنند. هنگامی که یک پیشنهاد حکومتی به رأی گذاشته می‌شود، به دارندگان توکن این فرصت داده می‌شود تا رأی خود را در بلاک چین قرار دهند. در بیشتر موارد، قدرت رای گیری یک دارنده توکن به طور مستقیم با تعداد کل توکن‌هایی که در اختیار دارد، نسبت دارد. برای مثال، هر کسی که 1000 توکن حکومتی داشته باشد دو برابر کسی که 500 توکن دارد قدرت رای‌دهی دارد. پیشنهادهای مختلفی که دارندگان توکن حاکمیتی governance-token می‌توانند به آن‌ها رای دهند اغلب عبارتند از: انجام بازنگری در بودجه توسعه دهندگان، اطمینان از رعایت بهترین شیوه ها هنگام ایجاد تغییرات UI، اصلاح توزیع پاداش، رای دادن به کارمزد تراکنش‌های شبکه و غیره. توکن یکی از اصطلاحات معروف در بازار ارز دیجیتال است و به رمز ارزهای ساخته شده با استفاده از قرارداد هوشمند گفته می‌شود. توکن‌ها را با توجه به استاندارد ساخت و کاربرد می‌توان به انواع مختلف تقسیم‌بندی کرد. «توکن حاکمیتی» (Governance Token) یکی از دسته‌بندی‌های توکن‌های ارز دیجیتال است و به رمز ارزهایی گفته می‌شود که حق مشارکت در مدیریت برنامه‌های پروژه را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در کنار مفهوم توکن حاکمیتی governance-token، کوین‌ حاکمیتی نیز وجود دارد که از آن برای غیرمتمرکز کردن مدیریت بلاک چین‌ها استفاده می‌شود.

گاورننس توکن بیشتر در پلتفرم‌های دیفای که به صورت دائو یا سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند مطرح است. در این پلتفرم‌ها بسیاری از متغیرها در طی زمان نیاز به به‌روزرسانی دارند و از آن‌جایی که تغییر این متغیرها بر فعالیت کاربران پروژه موثر است، بهترین راهکار استفاده از توکن حاکمیتی و مدیریت پروژه به صورت غیرمتمرکز است. توکن‌های ارز دیجیتال بر مبنای کاربردهایی که دارند به دسته‌های مختلفی مثل توکن کاربردی (Utiliti token)، توکن بهادار (Security tokens)، استیبل کوین یا توکن با ارزش ثابت (Stablecoin) و توکن حاکمیتی (Governance Token) تقسیم می‌شوند. توکن‌ حاکمیتی به منظور مدیریت غیرمتمرکز پروژه ارز دیجیتال ایجاد می‌شود. کاربرانی که گاورننس توکن یک پروژه را در اختیار دارند می‌تواند پروپوزال بهبود یا تغییر برای پروژه ارائه کنند و به سایر پروپوزال‌های ارائه شده رای مثبت یا منفی دهند.

گاورننس توکن لزوما توکن نیست و برخی از کوین‌ها نیز نقش حاکمیتی در پروژه‌های ارز دیجیتال دارند. به عنوان مثال، کوین اتم در اکوسیستم کازماس نقش حاکمیتی دارد. توجه داشته باشید که یک توکن یا کوین حاکمیتی الزاما تنها یک کاربرد ندارد و می‌تواند سایر نقش‌ها را در شبکه ایفا کند. کوین اتم علاوه بر نقش حاکمیتی خود، به عنوان رمز ارز اصلی شبکه برای پرداخت کارمزها استفاده می‌شود و علاوه بر این کاربران با استیکینگ ارز دیجیتال اتم، به عنوان اعتبارسنج در شبکه فعالیت می‌کنند.

ریشه ایجاد Governance Token به ایجاد مفهوم «دائو» (Decentralized Autonomous Organization | DAO) برمی‌گردد. دائو به سازمان‌هایی گفته می‌شود که فعالیت آن‌ها به صورن کدهای برنامه‌نویسی در قرارداد هوشمند نوشته شده و در بلاک چین بارگذاری شده است. کلیه فعالیت‌های دائو با استفاده از فرآیند رای‌گیری انجام می‌شود و بدون رای اکثریت هیچ شخص یا نهادی قادر به دستکاری اطلاعات ثبت شده در بلاک چین و قرارداد هوشمند دائو نیست.

کاربرد توکن حاکمیتی governance-token چیست؟

توکن‌های حاکمیتی governance-token به عنوان توکن‌های کاربردی در نظر گرفته می‌شوند. دارندگان توکن حاکمیتی governance-token می‌توانند از دارایی‌های خود برای دسترسی به خدمات یا محصولاتی که پروتکل ارائه می‌دهد و یا برای استفاده از حقوقی که به دلیل قدرت رای دارند استفاده کنند. کاربرد توکن حاکمیتی governance-token برای دارندگان این توکن، شامل توانایی تأثیرگذاری بر مسیری است که یک پروتکل در آینده در پیش می‌گیرد. برخی از نمونه‌های کنونی توکن‌های حاکمیتی عبارتند از Compound و Uniswap. توکن‌های حاکمیتی governance-token به‌عنوان توکن ابزار اصلی برای پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) استفاده می‌شوند. در حال حاضر، توکن‌های حاکمیتی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که نشان‌دهنده رای‌گیری باشند. آن‌ها قدرت تصمیم گیری در بلاک چین را از یک ساختار کاملا متمرکز در یک جامعه توزیع می‌کنند. دارندگان این توکن‌ها نیز صاحب پروتکل هستند. یک پروتکل می‌تواند ویژگی‌های خاصی را به توکن‌های حاکمیتی governance-token خود متصل کند تا مزایای بیشتری را برای دارندگان فراهم کند. این توکن‌ها مانند ارزهای استاندارد کار می‌کنند، اما به دلیل ماهیت غیرمتمرکزشان، می‌توانند مزایای بیشتری را ارائه کنند. ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز مانند DAO‌ها و بیت کوین به کاربران این امکان را می‌دهند تا بدون کمک بانک یا مرجع مرکزی مشابه، تراکنش‌ها را انجام دهند. توکن‌ حاکمیتی governance-token و ارز دیجیتال دو مورد مجزا از یکدیگر نییستند و این توکن‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که قدرت رای‌دهی را در یک پروژه بلاک چین نشان می‌دهند. آن‌ها نشان دهنده ابزار اصلی پروتکل های DeFi هستند. زیرا قدرت و حقوق را از طریق توکن‌ها به کاربران توزیع می‌کنند. با استفاده از این توکن‌ها می‌توان پیشنهادهای حاکمیتی ایجاد کرد و به آن‌ها رای داد. اعضای یک پروتکل می‌توانند توکن‌ها را برای تأثیر مستقیم بر جهت و ویژگی‌های یک پروتکل به کار ببرند. اگرچه بیشتر توکن‌های DeFi در بازار توکن‌های حاکمیتی governance-token هستند، اما این بدان معنا نیست که رای دادن تنها ویژگی تعیین‌کننده آن‌ها بوده و تنها کاربردی است که دارند، بلکه دارندگان توکن‌های حاکمیتی همچنین می‌توانند سهام و یا وام بگیرند و از طریق yield Farming کسب درآمد کنند. به عنوان یک نوآوری که در فضای رمزنگاری به وجود آمده است، توکن‌های حاکمیتی governance-token می‌توانند در بخش‌های بیشتری کاربرد گسترده‌تری داشته باشند. برای مثال؛ Web3 مکانی است که توکن‌های حاکمیتی governance-token می‌توانند در آن به ایجاد یک اینترنت غیرمتمرکز کمک کنند. همانطور که DeFi و DAO‌ها گسترش پیدا می‌کنند، حوزه‌های دیگری مانند بازی‌های رمزنگاری نیز می‌توانند این مدل حاکمیتی را اتخاذ کنند.

مزایا و معیاب توکن حاکمیتی governance-token

-مزایا توکن‌های حاکمیتی governance-token دارای مزایای بی‌شماری هستند. این توکن‌ها می‌توانند ناهماهنگی منافع را که اغلب در حکومتداری و مدیریت متمرکز دیده می‌شود، از بین ببرند. شیوه حاکمیت غیرمتمرکز که به وسیله توکن‌های حاکمیتی governance-token انجام می‌شود، قدرت مدیریت و حاکمیت را به جامعه گسترده‌ای از ذینفعان انتقال داده و منافع کاربران و خود سازمان را نیز همسو می‌کند. یکی دیگر از مزیت‌های توکن‌های حاکمیتی governance-token، توانایی ایجاد جوامع فعال، مشارکتی و نزدیک است. به این صورت که هر دارنده توکن، برای رای دادن و بهبود پروژه تشویق می‌شود. از آنجایی که یک توکن بیشتر برابر با یک رای بیشتر است، می‌تواند زمینه را برای تصمیم‌گیری منصفانه‌تر و عادلانه‌تر فراهم کند. هر دارنده توکن حاکمیتی governance-token می‌تواند پیشنهادی را برای رأی‌گیری ارائه کند. جزئیات هر رأی برای مشاهده همگانی امکان‌پذیر است که این امر احتمال تقلب را کاهش می‌دهد.

-معایب توکن‌های حاکمیتی governance-token با هدف ارائه قدرت به دارندگان توکن در تصمیم‌گیری‌های حیاتی پروژه عمل می‌کنند. به عنوان مثال، Compound به دارندگان توکن COMP اجازه می‌دهد تا در مورد همه تغییرات پروتکل بحث کرده و پیشنهاد و رأی دهند. با این حال، یک مشکل بزرگ در مورد توانایی تجارت این توکن‌ها وجود دارد. اساساً، توکن‌های حاکمیتی governance-token نباید ارزشی کسب کنند، زیرا آن‌ها را در معرض معامله قرار می‌دهد. برای مثال، بسیاری از سرمایه‌گذاران به طور فعال توکن حاکمیتی Sushiswap را معامله می‌‌کردند. این در حالی است که خالق Sushiswap تصمیم گرفت بخش قابل توجهی از توکن‌های خود را بفروشد. این فروش باعث کاهش 90 درصدی قیمت شد. با توجه به چنین شرایطی، کاملاً بدیهی است که توکن‌های حاکمیتی نباید مورد معامله قرار گیرند.

معرفی بهترین توکن حاکمیتی governance-token

• توکن حاکمیتی CRV

توکن CRV گاورنننس توکن مربوط به پروژه «کرو فایننس» (Curve Finance) است که به عنوان یک صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز در شبکه اتریوم فعالیت می‌کند. تمرکز این پروژه بیشتر بر روی استیبل کوین‌ها است و از استخرهای نقدینگی و بازارسازهای خودکار برای فعالیت خود استفاده می‌کند. توکن CRV در سال 2020 توسط تیم برای مدیریت نحوه فعالیت پروژه و برنامه‌های توسعه آن ارئه شد.

-توکن حاکمیتی AAVE آوه یکی از معروف‌ترین پروژه‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز در حوزه وام‌دهی است که بر بستر شبکه اتریوم ایجاد شده است. کاربران می‌توانند توکن‌های ارز دیجیتال خود را برای ارائه وام در اختیار پروژه قرار دهند و از این طریق سود کسب کنند. کاربران دیگر نیز با ارائه وثیقه ارز دیجیتال می‌توانند ارزهای مورد نیاز خود را به عنوان وام دریافت کنند. این پروژه از بیش از 20 ارز دیجیتال برای این فرآیند استفاده می‌کند و از این نظر انتخاب مناسبی برای سرمایه‌گذاران است.

• گاورننس توکن UNI توکن UNI گاورننس توکن مربوط به صرافی یونی سواپ است. یونی سواپ بزرگترین صرافی غیرمتمرکز شبکه اتریوم است که از استخرهای نقدینگی و سازوکار بازارگردان خودکار برای فعالیت خود استفاده می‌کند. توکن UNI برای مدیریت یونی سواپ دائو ایجاد شده است و خزانه مخصوص به خود را دارد.

• گاورننس توکن MKR سازمان خودگردان غیرمتمرکز «میکردائو» (MakerDAO) یکی از بهترین پروژه‌های ارز دیجیتال در حوزه دیفای است که علاوه بر فراهم کردن امکان وام‌دهی برای کاربران، شرایط ایجاد استیبل کوین غیرمتمرکز DAI را نیز فراهم کرده است. در این پروژه کاربران می‌توانند ارزهای خود را به عنوان وثیقه در اختیار پروژه قرار داده و به اندازه بخشی از ارزش روز آن توکن دای را که ارزش معادل یک دلار آمریکا دارد، دریافت کنند. خرید توکن دای همانند خرید تتر و سایر استیبل کوین‌ها به صورت مستقیم از صرافی‌ها نیز قابل انجام است.

• توکن حاکمیتی governance-token دیسنترالند «دیسنترالند» (Decentraland) یک پروژه ارز دیجیتال متاورس است که از زمین‌های مجازی به عنوان بستر ایجاد متاورس استفاده می‌کند. زمین‌های مجازی در دیسنترالند به صورت توک NFT با عنوان «LAND» ایجاد می‌شوند. کاربران با خرید هر یک از این توکن‌ها مالک یک محیط در متاورس می‌شون که می‌توانند در آن برنامه‌های مختلف اجرا کرده و به کسب درآمد از ارز دیجیتال بپردازند. توکن MANA دیگر توکن موجود در این پروژه است که برای خرید زمین، اقلام مجازی و سایر فعالیت‌های استفاده می‌شود.

توکن حاکمیتی governance-token به توکن یا کوین ارز دیجتال گفته می‌شود که امکان تصمیم‌گیری برای آینده پروژه را در اختیار عموم سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.