لینیا (Linea) یک ماشین مجازی اتریوم با دانش صفر (zkEVM) است که راهی ایمن و مقرون به صرفه را برای ایجاد و استقرار قراردادهای هوشمند در بلاکچین اتریوم در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد.

در حال حاضر، تعداد زیادی راه حل‌های لایه ۲ جدید در اکوسیستم Web3 با هدف بهبود مقیاس‌پذیری اتریوم در حال ظهور هستند. این راه حل‌ها از روش‌های مختلفی برای ساخت لایه‌هایی در بالای اتریوم استفاده می‌کنند. لایه‌هایی که سریع‌تر و ارزان‌تر بوده و در عین حال همچنان از لایه بلاکچین پایه اتریوم برای ایمن کردن تراکنش‌ها استفاده نمایند.

توجه داشته باشید که در میان مجموعه راه‌حل‌های لایه دو، محبوب‌ترین روش، رول‌آپ زی کی با دانش صفر (Zk-Rollup) می‌باشد و در بین پروژه‌هایZk-Rollup ، پروژه لینیا (Linea) که توسط ConsenSys راه‌اندازی شده، یکی از آینده‌دارترین پروژه‌هاست.

جالب است بدانید که پروژه لینیا (Linea) نسبت به پروژه زد کی سینک (zkSync) سرمایه اولیه بیشتری جذب کرده است. بنابراین، احتمالاً ایردراپ لینیا جزء بهترین ایردراپ ها و بسیار بزرگتر از ایردراپ پروژه زد کی سینک خواهد بود.

شبکه لینیا (Linea) یکی از راهکارهای جدید و لایه دوم اتریوم برای بهبود مقیاس پذیری است. لینیا روی شبکه اصلی اتریوم قرار گرفته و می‌تواند تراکنش‌های این بلاک چین را سریع‌تر و ارزان‌تر پردازش کند. شبکه لایه ۲ لینیا از نظر کارکرد و جایگاه، در کنار شبکه‌های مشهوری مثل آربیتروم و آپتیمیزم قرار می‌گیرد.

بلاک چین لایه ۲ لینیا (Linea) به پشتوانه پلتفرم کانسنسس (Consensys) و برای بهبود چالش مقیاس‌پذیری اتریوم وارد فضای بلاک چین شده است. با توجه به نقشی که پلتفرم‌های لایه دوم در افزایش پذیرش و کارایی بلاک چین ایفا می‌کنند.

شبکه بلاکچینی لینیا (Linea) چیست؟

قبل از شروع بحث در رابطه با شبکه بلاکچینی لینیا (Linea)، ابتدا قصد داریم تا شما را به شکل مختصر با رول آپ‌های با دانش صفر (Zk-Rollup) آشنا کنیم.

رول آپ (لینک داخلی به مقاله رول آپ چیست)‌ با دانش صفر یک راه حل لایه ۲ است که مقدار داده‌هایی را که باید روی یک شبکه بلاکچینی ذخیره و پردازش شوند، به میزان زیادی کاهش می‌دهد. در واقع، وظیفه این رول آپ‌ها انجام محاسبات خارج زنجیره‌ای و اثبات با دانش صفر (Zero-Knowledge Proof) برای اعتبارسنجی تراکنش‌هاست. توجه داشته باشید که این تراکنش‌ها پس از انجام محاسبات بر روی بلاکچین اصلی اتریوم ثبت می‌شوند. برخی از پروژه‌های فعلی که از zk-proofs استفاده می‌کنند، عبارتند از: Starknet (zk-starks)، Loopring (zk-snarks)، Immutable X وzkSync .

بهتر است بدانید که در میانZk-Rollup ها، بدون شک هیجان‌انگیزترین توسعه در دنیای بلاکچین، zkEVM است. در واقع، zkEVM رول آپ‌ با دانش صفر (Zk-Rollup) را با ماشین مجازی اتریوم (EVM) ترکیب می‌کند. zkEVMها به لطف راه حل مقیاس‌پذیری رول آپ، دارای توان عملیاتی فوق‌العاده بالا و هزینه تراکنش فوق‌العاده پایین هستند. در عین حال، آن‌ها با EVM سازگار بوده و این امکان را برای توسعه‌دهندگان اتریوم فراهم می‌کنند تا با دانش و ابزارهایی که از قبل دارند ازZk-Rollup استفاده کنند. اگرچهzkEVM یک فناوری نوپاست اما شرکت‌هایی مانند ConsenSys موفق شده‌اند که به سرعت در این فضا پیشرفت کنند.

بعد از آشنایی با رول آپ‌ با دانش صفر وقت آن رسیده که با شبکه بلاکچینی لینیا (Linea) آشنا شوید.

Linea یا ConsenSys zkEVM یک ماشین مجازی اتریوم با دانش صفر است که توسطConsensys ، تیم سازنده متامسک ایجاد شده است. لینیا، محیط اتریوم را به صورت رول آپ تکرار می‌کند و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا از همان ابزارهایی که در شبکه اصلی اتریوم استفاده می‌کردند، در این شبکه نیز بهره ببرند. در واقع با لینیا، کاربران می‌توانند از امنیت و اعتماد اتریوم بهره برده و هزینه تراکنش کمتری پرداخت کنند.

جالب است بدانید که لینیا (Linea) در طی چندین دوره مالی موفق به جمع‌آوری حدود ۷۲۶ میلیون دلار از سرمایه‌گذارانی مانند مایکروسافت (Microsoft)، سافت بانک (SoftBank) و تماسک (Temasek) شده است و در حال حاضر، ارزش این پروژه در حدود ۷ میلیارد دلار است. بنابراین، لینیا (Linea) با این میزان سرمایه از پروژه zkSync (با سرمایه‌ای معادل ۴۵۸ میلیون دلار) پیشی گرفته است. به همین دلیل، بسیاری از متخصصین این حوزه معتقدند که لینیا (Linea) پتانسیل عظیمی در گسترش اکوسیستم اتریوم دارد.

در ۲۸ مارس ۲۰۲۳، لینیا (Linea) شبکه آزمایشی عمومی خود را برای همه کاربران کروم در متامسک عرضه کرد. در واقع، لینیا (Linea) به همه کاربران و توسعه‌دهندگان فرصت می‌دهد تا شبکه آزمایشی خود را بررسی کنند. علاوه بر این، آن‌ها اعلام کرده‌اند که به زودی یک شبکه آزمایشی NFT راه‌اندازی خواهند کرد و به همین دلیل، کاربران برای کار با شبکه آزمایشی Linea و دریافت ایردراپ احتمالی این پروژه به این شبکه هجوم آورده‌اند. جالب است بدانید که در ژانویه ۲۰۲۳ و در چند هفته اول پس از راه‌اندازی شبکه آزمایشی خصوصی Linea، حدود ۱٫۵ میلیون تراکنش در این شبکه بلاکچینی پردازش شده است.

به‌طورکلی می‌توان گفت که لینیا (Linea) یکی از چندین راه حل zkEVM است که به دنبال ترکیب امنیت و عملکرد zk-proofs با سازگاری کامل EVM است. در واقع، لینیا (Linea) به گونه‌ای طراحی شده که ترکیب‌پذیر، انعطاف‌پذیر و مقیاس‌پذیر باشد.

لینیا (Linea) در مقابل سایر راه حل‌های لایه ۲ با دانش صفر

اگرچه در حال حاضر، راه حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ اتریوم تا حد زیادی تحت سلطه رول آپ‌های آپتیمیستیک (Optimistic Rollups) مانند Arbitrium و Optimism است اما چندین پروژه zkEVM نیز به نقاط عطف توسعه خود رسیده‌اند. جالب است بدانید که Matter Labs و Polygon ماشین مجازی اتریوم با دانش صفر (zkEVM) خود را با نام‌های zkEVM Era Mainnet Alpha و zkEVM Mainnet Beta به ترتیب در ۲۴ و ۲۷ مارس راه‌اندازی کرده‌اند.

توجه داشته باشید که در حال حاضر، پروژه‌های zkEVM با یکدیگر رقابت می‌کنند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به عنوان اولین پیشگام و پیشرو در این حوزه فعالیت خود را آغاز نمایند اما احتمالاً در بلند مدت رقابت اصلی آن‌ها با یکدیگر بر روی معادل ماشین مجازی اتریوم‌ (EVM equivalence) خواهد بود. به عبارت ساده، معادل ماشین مجازی اتریوم‌ به سهولتی که توسعه‌دهندگان می‌توانند کد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را بین رول آپ‌های معادل ماشین مجازی اتریوم‌ بدون نیاز به ابزار مجدد (Retooling) کپی و جای‌گذاری کنند، اشاره دارد.

یک تحلیل درون زنجیره‌ای نشان می‌دهد که تعداد آدرس‌ها و تراکنش‌های واریز منحصربه‌فرد در روزهای منتهی به راه‌اندازی و پس از راه‌اندازی شبکه لینیا، zkSync Era و Polygon zkEVM به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته است. بدیهی است که علت این موضوع، مشارکت کاربران در شبکه به منظور دریافت ایردراپ‌های احتمالی این پروژه‌هاست.

شبکه لینیا (Linea) چگونه کار می‌کند؟

لینیا (Linea) یک راهکار لایه دوم zkEVM است، یعنی فناوری دانش صفر را با ماشین مجازی اتریوم ترکیب می‌کند. بلاک چین لینیا (Linea) نیازی به تغییر هیچ بخشی از سیستم اتریوم ندارد و تقریباً با تمام اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بزرگ‌ترین بلاک چین قراردادهای هوشمند بازار سازگار است.

شبکه لایه ۲ لینیا (Linea) به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد با همان زیرساخت‌های موجود اما با هزینه‌ای بسیار کمتر و سرعتی بسیار بالاتر کار کنند. بنابراین، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی که می‌خواهند به Linea Network منتقل شوند، نیازی به اصلاح کد یا بازنویسی قراردادهای هوشمند ندارند.

در این راستا، کیت توسعه نرم‌افزار لینیا (Linea SDK) هم ارتباطات متقابل بین‌زنجیره‌ای را تسهیل می‌کند. این کیت عملکردهایی هم برای بازیابی اطلاعات و وضعیت پیام در اختیار کاربران قرار داده است. از سویی دیگر، فناوری توکن بریج (Token Bridge) به‌عنوان واسطه‌ای میان لایه اصلی اتریوم و لایه دوم عمل می‌کند و توکن‌های ERC20 را به‌شکلی ایمن بین این دو لایه انتقال می‌دهد.

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، شبکه لینیا (Linea) برای بهبود مقیاس‌ پذیری اتریوم از اثبات دانش‌صفر، رول‌آپ، رمزنگاری ضد کوانتومی و سرویس پیام کانونیکال استفاده می‌کند و از نظر کارکرد و جایگاه، در کنار شبکه‌های مشهوری مانند آربیتروم و آپتیمیزم قرار می‌گیرد. در ادامه، بهتر است به نقش هریک از این فناوری‌ها در سیستم لینیا (Linea) نگاه دقیق‌تری داشته باشیم. اثبات دانش‌صفر

فناوری زی‌کی یا همان اثبات دانش صفر، بدون نیاز به افشای جزئیات تراکنش ثابت می‌کند که تراکنش‌ها یکپارچه و صحیح هستند. به‌این‌ترتیب، نیاز به اشخاص ثالث برای تأیید تراکنش از میان می‌رود و جزئیات تراکنش هم از دید عموم دور می‌ماند. زی‌کی با دو طرف اثبات‌کننده (Prover) و تأییدکننده (Verifier) کار خود را پیش‌ می‌برد.

تأیید‌کننده از اثبات‌کننده پرسشی درخصوص تراکنش می‌پرسد و اثبات‌کننده پاسخی ارائه می‌دهد تا ثابت کند که تراکنش درست است. پروتکل لینیا (Linea) پاسخ اثبات‌کننده را ارزیابی می‌کند و درصورت صحت، مدرک اثبات آن را به تأییدکننده می‌فرستد. درنهایت، تنها اطلاعاتی که در مورد تراکنش‌ها مبادله می‌شود، درست یا نادرست ‌بودن آنهاست.

ویژگی‌ های شبکه لینیا (Linea)

• معادل اتریوم

شبکه لینیا (Linea) به‌شکل zkEVM عرضه شده است؛ یعنی نه‌تنها با ماشین مجازی اتریوم سازگار است، بلکه در واقع معادل با ماشین مجازی اتریوم کار می‌کند. تمام اپلیکیشن‌های غیر متمرکز اتریوم روی لینیا قابل پیاده‌سازی هستند و تمام پروژه‌های موجود روی اتریوم به‌راحتی و با همان امنیت و عدم‌تمرکز به شبکه لایه دوم لینیا قابل‌انتقال هستند. این درحالی است که لینیا ویژگی‌ مقیاس‌پذیری بهینه و کارآمد را هم به تراکنش‌های شبکه اتریوم اضافه می‌کند. فناوری پیشرفته رمزنگاری

رمزنگاری مبتنی بر لاتیس و مقاومت آن دربرابر تهدیدات کوانتومی یک فناوری پیشرفته و منحصربه‌فرد محسوب می‌شود. این نوع رمزنگاری، ویژگی‌های ارزشمندی برای راهکار لایه ۲ لینیا ایجاد کرده که در ادامه به فهرستی از آنها اشاره می‌کنیم:

• مقاوم در برابر حملات کوانتومی
• تضمین امنیت شبکه بلاک چین
• کاهش زمان لازم برای انجام محاسبات و تولید خروجی شبکه
• بهره‌وری منابع و بهینه‌سازی انرژی (مناسب برای دستگاه‌های کم‌مصرف)

شبکه لینیا (Linea) با راهکار امیدوارکننده لایه دوم خود می‌تواند جهش قابل‌توجهی در مقیاس‌پذیری اتریوم ایجاد کند. راه‌حل لایه دوم Linea Network با ویژگی‌های پیشرفته، موفقیت در فازهای آزمایشی و نقشه مسیر نوآورانه خود زمینه را برای عصر جدیدی از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مهیا می‌کند و از حجم کاری شبکه اصلی می‌کاهد. راه‌اندازی راهکارهای لایه دوم همچون شبکه Linea می‌توانند در نمایی کلی‌تر پذیرش را در شبکه اتریوم و کل فضای بلاک چین افزایش دهند