پل بین بلاکچین (Cross Chain Bridge) چیست؟

پل بین بلاکچین (Cross Chain Bridge) یک مکانیزم است که به امکان انتقال ارز یا دارایی دیجیتال از یک بلاکچین به بلاکچین دیگر، که به صورت مستقل عمل می‌کنند، می‌پردازد. این پل‌ها برای ایجاد ارتباط بین بلاکچین‌های مختلف و تبادل دارایی‌ها و اطلاعات بین آنها استفاده می‌شوند.

عملکرد یک پل بین بلاکچین به این صورت است که ابتدا دارایی یا ارز مورد نظر را از بلاکچین اصلی که مبدأ است، به صورت قفل شده (locked) می‌کند. سپس این اطلاعات قفل شده به بلاکچین مقصد ارسال می‌شود تا در آنجا بازسازی شود و دارایی معادل در بلاکچین مقصد به کاربر داده شود. این روند به طور معمول با استفاده از قراردادهای هوشمند و قواعد مشخصی صورت می‌گیرد.

پل بین بلاکچین امکاناتی مانند تسهیل تبادل ارزهای دیجیتال بین بلاکچین‌ها، افزایش قابلیت استفاده و مدیریت دارایی‌های دیجیتال، و خلق امکانات کاملاً جدید مثل لندینگ (Lending) و استراتژی‌های تجاری پلتفرم‌های دیفای (DeFi) را فراهم می‌کند.

مزیت اصلی استفاده از پل بین بلاکچین، امکان تعامل و تبادل بین بلاکچین‌های مختلف است. این امر ارزها و دارایی‌های دیجیتال را قابل تبادل و قابل استفاده در بیشترین تعداد بلاکچین‌ها می‌کند و از تحت تأثیر قرار گرفتن در یک بلاکچین خاص جلوگیری می‌کند.

معماری پل بین بلاکچین به طور مداوم در حال توسعه و بهبود است، تا بتواند به راهکارهایی نظیر پل بین بلاکچین دوطرفه، افزایش امنیت و کاهش هزینه‌ها، و افزایش سرعت انتقال دارایی‌ها بین بلاکچین‌ها بپردازد.

نحوه کارکرد پل بین بلاک چین

نحوه کارکرد یک پل بین بلاکچین عموماً به صورت زیر است:

1. قفل کردن دارایی در بلاکچین اصلی: کاربر می‌خواهد دارایی یا ارز را از بلاکچین اصلی که مبدأ است، به بلاکچین مقصد منتقل کند. ابتدا باید دارایی مورد نظر را در بلاکچین اصلی قفل کند. این فرآیند به این معنی است که دارایی مورد نظر به یک حساب خاص یا آدرس قفل می‌شود و قابلیت استفاده ندارد تا زمانی که روند تراکنش به پایان برسد.

2. اطلاعات قفل شده را ارسال کنید: پس از قفل کردن دارایی در بلاکچین اصلی، اطلاعات مربوطه را به بلاکچین مقصد ارسال می‌کنید. این اطلاعات شامل جزئیات مربوط به قفل شدن دارایی، مانند تعداد و نوع دارایی‌ها و آدرس قفل شده است.

3. تأیید تراکنش: در بلاکچین مقصد، تراکنش ارسال شده را تأیید می‌کنند و اعتبار آن را بررسی می‌کنند. این مرحله شامل تأیید صحت اطلاعات قفل شده، بررسی موجودی کافی برای انجام تراکنش، و بررسی سایر قوانین و قواعد بلاکچین مقصد است.

4. بازسازی دارایی در بلاکچین مقصد: پس از تأیید تراکنش، دارایی معادل در بلاکچین مقصد بازسازی می‌شود. به این معنی که دارایی مورد نظر در بلاکچین مقصد به حساب کاربری مربوطه بازگردانده می‌شود و قابلیت استفاده در آن بلاکچین را پیدا می‌کند.

5. بررسی و تأیید در بلاکچین اصلی: در بلاکچین اصلی نیز تراکنش و انتقال دارایی را بررسی و تأیید می‌کنند. این مرحله مهم است تا تراکنش دقیق و قطعی باشد و هیچ تغییر یا تلاشی برای تقلب در طول فرآیند انتقال صورت نگیرد.

معمولاً این فرآیند با استفاده از قراردادهای هوشمند در بلاکچین‌ها انجام می‌شود. قراردادهای هوشمند، قوانین و شرایط مشخصی برای انتقال دارایی‌ها و تأیید تراکنش‌ها را تعیین می‌کنند. همچنین، امنیت و اطمینان از اصالح برای اینکه هیچ تغییری در دارایی‌ها در طول فرآیند انتقال صورت نگیرد، از رمزنگاری و مکانیزم‌های امنیتی استفاده می‌شود.

استفاده از پل بین بلاکچین امکان تبادل و انتقال دارایی‌ها و ارزهای دیجیتال بین بلاکچین‌ها را فراهم می‌کند. این امر باعث افزایش قابلیت استفاده و مدیریت دارایی‌ها می‌شود و امکان استفاده از آنها در بیشترین تعداد بلاکچین‌ها را فراهم می‌کند. همچنین، پل بین بلاکچین امکاناتی نظیر لندینگ و استراتژی‌های تجاری پلتفرم‌های دیفای را نیز به ارمغان می‌آورد.

چرا به پل بین بلاکچین نیاز داریم؟

پل بین بلاکچین به دلایل زیر نیاز داریم:

1. تعامل بین بلاکچین‌ها: با وجود وجود بیش از یک بلاکچین در جهان، امکان تعامل مستقیم و تبادل دارایی‌ها بین آنها محدود است. پل بین بلاکچین امکان ایجاد ارتباط و تعامل بین بلاکچین‌های مختلف را فراهم می‌کند، به طوری که ارزها و دارایی‌ها در بلاکچین‌های مختلف قابل تبادل و قابل استفاده باشند.

2. دسترسی به بازارهای جدید: با ایجاد پل بین بلاکچین، کاربران قادر خواهند بود تا به بازارهای جدیدی که در بلاکچین‌های دیگر فعالیت می‌کنند دسترسی پیدا کنند. این امر به کاربران امکان می‌دهد تا به دارایی‌ها و خدماتی که توسط بلاکچین‌های دیگر ارائه می‌شود دسترسی پیدا کنند و از فرصت‌های جدید سود ببرند.

3. تسهیل تراکنش‌ها: پل بین بلاکچین می‌تواند تراکنش‌های بین بلاکچینی را تسهیل کند. با استفاده از پل، کاربران قادر هستند دارایی‌ها را از یک بلاکچین به بلاکچین دیگر منتقل کنند و تاخیرها و هزینه‌های مرتبط با تبادلات بین بورس‌ها و صرافی‌ها را کاهش دهند.

4. افزایش قابلیت استفاده و مدیریت دارایی‌ها: با استفاده از پل بین بلاکچین، دارایی‌ها و ارزهای دیجیتال قابل استفاده در بیشترین تعداد بلاکچین‌ها می‌شوند. این امر به کاربران امکان می‌دهد که دارایی‌های خود را در بلاکچین‌های مختلف مدیریت کنند و از آنها بهره‌برداری کنند.

5. امکانات دیفای (DeFi): پل بین بلاکچین نقش مهمی در توسعه و رشد بازار دیفای دارد. با استفاده از پل، استراتژی‌های تجاری پلتفرم‌های دیفای قابل توسعه‌تر و بهبود یافته و امکاناتی نظیر لندینگ و استقراض ارزها بین بلاکچین‌ها ایجاد می‌شود.

6. امنیت و اعتماد: استفاده از پل بین بلاکچین می‌تواند به افزایش امنیت و اعتماد در معاملات بین بلاکچینی کمک کند. از آنجا که تراکنش‌ههای بین بلاکچینی از طریق پل بین بلاکچین انجام می‌شوند، امکان تقلب و تغییر در دارایی‌ها کاهش می‌یابد و این باعث افزایش اعتماد کاربران به فرآیند تراکنش‌ها می‌شود.

بنابراین، با توجه به مزایای فوق، پل بین بلاکچین به عنوان یک راهکار برای ارتباط و تعامل بین بلاکچین‌های مختلف و تسهیل تراکنش‌ها بین آنها بسیار حائز اهمیت است.

دسته بندی پل‌های بین بلاکچینی

پل‌های بین بلاکچینی را می‌توان بر اساس نوع وظایف و عملکرد آن‌ها به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. در زیر برخی از دسته‌بندی‌های معمول پل‌های بین بلاکچینی آمده است:

۱. پل‌های تبادل ارز: این نوع پل‌ها برای تبادل ارزها و دارایی‌ها بین بلاکچین‌ها استفاده می‌شوند. آنها امکان تبادل ارزهای رمزنگاری شده مانند بیتکوین و اتریوم بین بلاکچین‌های مختلف را فراهم می‌کنند. نمونه‌هایی از این نوع پل‌ها شامل WBTC (Wrapped Bitcoin) و RenBTC است.

۲. پل‌های دارایی دیجیتال: این نوع پل‌ها برای تبادل دارایی‌های دیجیتال غیرارزی بین بلاکچین‌ها استفاده می‌شوند. آنها به کاربران امکان می‌دهند تا دارایی‌هایی مانند توکن‌های غیرقابل قابل تبدیل و فرمت‌های دارایی‌های دیجیتال را بین بلاکچین‌ها منتقل کنند. مثال‌هایی از این نوع پل‌ها شامل Polkadot و Cosmos هستند.

۳. پل‌های مالی دیفای: این نوع پل‌ها مربوط به بخش دیفای (DeFi) هستند و برای تسهیل تبادلات مالی و قرض‌های بین بلاکچینی استفاده می‌شوند. آنها امکان استقراض ارزها، ایجاد لندینگ و تجارت ارز بین بلاکچین‌ها را فراهم می‌کنند. مثال‌هایی از این نوع پل‌ها شامل Aave و Compound هستند.

۴. پل‌های هویت: این نوع پل‌ها برای تبادل و تأیید هویت کاربران بین بلاکچین‌ها استفاده می‌شوند. آنها امکان افزایش اعتماد و تأیید هویت در بلاکچین‌های مختلف را فراهم می‌کنند. مثال‌هایی از این نوع پل‌ها شامل Civic و uPort هستند.

۵. پل‌های داده: این نوع پل‌ها برای انتقال داده‌ها و اطلاعات بین بلاکچین‌ها استفاده می‌شوند. آنها امکان انتقال داده‌های ساختاری و غیرساختاری بین بلاکچین‌ها را فراهم می‌کنند. مثال‌هایی از این نوع پل‌ها شامل Chainlink و Band Protocol هستند.

به طور کلی، پل‌های بین بلاکچینیمی‌توانند بر اساس نوع عملکرد، تبادل ارز، دارایی دیجیتال، مالی دیفای، هویت و داده دسته‌بندی شوند. این تقسیم‌بندی نشان می‌دهد که پل‌های بین بلاکچینی چگونه در زمینه‌های مختلف برای ارتباط و تبادل اطلاعات بین بلاکچین‌ها استفاده می‌شوند. البته این لیست صرفاً نمونه‌هایی از دسته‌بندی‌های معمول است و پل‌های بین بلاکچینی جدید و متنوعی همچنان در حال توسعه و ایجاد می‌شوند.