آیا بلاک چین از امنیت کافی برخوردار است؟

با زندگی پیشرفته‌ای که رو به روز دیجیتالی می‌شود، اهمیت به مسائل امنیتی و حریم خصوصی افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. بلاک چین به عنوان تکنولوژی نوپا در دنیای مدرن، با سازوکارهای پیشرفته‌ای

با زندگی پیشرفته‌ای که رو به روز دیجیتالی می‌شود، اهمیت به مسائل امنیتی و حریم خصوصی افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. بلاک چین به عنوان تکنولوژی نوپا در دنیای مدرن، با سازوکارهای پیشرفته‌ای مانند تکنیک‌های رمزنگاری پیشرفته و روش‌های مبتنی بر مدل‌های ریاضی کار می‌کند.

در فناوری بلاک چین امنیت داده‌ها از ارزش بسیار بالایی برخوردار است و این فناوری می‌تواند تا حد زیادی اطلاعات خصوصی ما را امن‌تر کرده و از افشای این اطلاعات جلوگیری کند. با یک حساب سرانگشتی اهمیت امنیت بلاک چین (Blockchain Security) را بیشتر درک می‌کنیم اما امنیت بلاک چین موضوع ساده‌ای نیست و سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا بلاک چین از امنیت کافی برخوردار است؟ یا اینکه چه عواملی در امنیت شبکه بلاک چین دخیل‌اند و امنیت این فناوری چه کاربردهایی در حوزه‌های مختلف و چه نقطه ضعف‌هایی می‌تواند داشته باشد. امنیت بلاکچین یکی از چالش‌برانگیزترین مسائلی است که در تکنولوژی بلاکچین درباره آن بحث می‌‌شود. به‌دلیل غیرمتمرکز بودن تکنولوژی بلاکچین یکی از مهم‌ترین مباحثی که در آن وجود دارد، امنیت است.

شبکه‌های بلاکچین در صورتی که امنیت کافی نداشته باشند، مشکلات زیادی را برای کاربران به وجود خواهند آورد؛ زیرا در این شبکه‌ها به‌سادگی امکان تغییر اطلاعات وجود ندارد و مشکلاتی که در شبکه به وجود می‌آید، به‌سادگی شبکه‌های غیرمتمرکز رفع نمی‌شود.

برای رفع این مشکل پیش از راه‌اندازی شبکه‌های بلاکچین امنیت آن‌ها با استفاده از ابزارها و متدهای مختلفی که وجود دارد، به‌صورت دقیق بررسی می‌شود.

سرمایه‌گذاران اصلی‌ترین ذی‌نفعان شبکه‌های بلاکچین و جزء مهم‌ترین اشخاصی هستند که باید با امنیت بلاکچین آشنا شوند. آشنایی با مباحث امنیتی در تکنولوژی بلاکچین سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاران بتوانند قبل از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های موردنظر به بررسی آن بپردازند تا ریسک‌های موجود در این رابطه را کاهش دهند.

توسعه‌دهندگان گروه دیگری از افراد هستند که باید با امنیت بلا‌کچین آشنا شوند. پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین به‌دلیل حساسیت‌هایی که دارند، باید به‌شدت از لحاظ امنیتی بهینه‌سازی شوند؛ به همین دلیل آشنایی با مباحث امنیتی شبکه بلاکچین برای توسعه‌دهندگان اهمیت بسیاری دارد.

بلاکچین چیست؟

بیش از اینکه به امنیت بلا‌کچین بپردازیم، باید با تکنولوژی بلاکچین آشنا شوید. آشنایی با ساختار تکنولوژی بلاکچین سبب می‌شود بتوانید امنیت پروژه‌های مختلف را به بهترین شکل ممکن بررسی کنید. بلاکچین (Blockchain) یک تکنولوژی نوظهور است که به کاربران و سازمان‌ها کمک می‌کند اطلاعات مختلف را به‌شکلی کاملاً متفاوت ذخیره کرده و در مواقع موردنیاز پردازش کنند.

تکنولوژی بلاکچین برای ذخیره‌سازی اطلاعات آن‌ها را در مجموعه‌ای از بلاک‌ها قرار می‌دهد که به‌صورت زنجیره‌ای به یکدیگر متصل شده‌اند. در هرکدام از بلاک‌ها ساختار خاصی وجود دارد که با استفاده از آن اطلاعات به‌صورت کاملاً سازمان‌یافته ذخیره می‌شوند.بلاکچین را می‌توان نوعی دیتابیس دانست؛ با این تفاوت که در این دیتابیس اطلاعات به‌صورت غیرمتمرکز و توسط گروهی از کامپیوترها ذخیره می‌شوند. در دیتابیس‌های متمرکز که در شبکه اینترنت استفاده می‌شوند، واسطه‌‌هایی قرار دارند که به کنترل اطلاعات می‌پردازند و امنیت آن‌ها را حفظ می‌کنند.

این واسطه‌ها می‌توانند درصورت نیاز به تغییر اطلاعاتی که در دیتابیس یا پایگاه داده ثبت شده است، بپردازند، اما در بلاکچین این امکان وجود ندارد؛ زیرا بلاکچین به‌صورت غیرمتمرکز توسط بسیاری از کاربران مدیریت می‌شود.

تکنولوژی بلاکچین برای اولین بار این امکان را به وجود آورده است تا تعداد زیادی از مشارکت‌کنندگان شبکه که نود نامیده می‌شوند به مدیریت شبکه بپردازند. نودها در شبکه بلاکچین وظیفه پردازش اطلاعات و ذخیره آن‌ها را به عهده دارند. این موضوع سبب می‌شود شبکه بلاکچین از امنیت بالایی برخوردار باشد.

فرایند امنیت بلاک چین (Blockchain Security)

کارشناسان متعددی اعتقاد دارند که تکنولوژی بلاک چین امن‌ترین بستر معاملاتی در جهان را ایجاد کرده است. بلاک چین غیرمتمرکز است؛ یعنی فردی نمی‌تواند معاملاتی که در آن انجام شده است را ردیابی کند و تا زمانی که اطلاعات حساب کاربری خود را در اختیار فردی قرار ندهید، هیچ فردی به غیر از شما نمی‌تواند به دارایی‌های‌تان دسترسی داشته باشد.

همچنین کسی این توانایی را ندارد تا بفهمد که طرفین معامله چه کسانی بوده‌اند. هر یک از بلوک‌های شبکه بلاک چین هش منحصربه‌فرد و پیوندی به بلوک پیشین خود دارند و هر قسمت از اطلاعات مربوط به معاملات، در یکی از این بلوک‌ها ذخیره می‌گردد. اطلاعاتی که ذخیره می‌شوند قابل تغییر نیستند و اگر مقدار هش تغییر کند، بلوکی که اطلاعات در آن قرار گرفته معتبر نمی‌شود.

وابسته بودن امنیت بلاک چین به ارز دیجیتال

هنگامی که ارز دیجیتال به وجود آمد، فرایند بلاک چین نیز پدیدار شد؛ اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا باید بلاک چین به ارز دیجیتال وابسته باشد؟ در حقیقت تحقیقات به دست آمده نشان می‌دهند که بلاک چین برای اینکه بتواند تا حد زیادی امنیت خود را کسب کند دست به دامان ارزهای دیجیتال می‌شود. وجود یک سری هش در رمزارزها مهم‌ترین دلیلی است که باعث می‌شود بلاک چین به ارز دیجیتال وابسته باشد. هش به عنوان نوعی الگوریتم شناخته می‌شود که برای دیتاهای ارزهای دیجیتال در نظر گرفته شده است. افراد کمی می‌توانند به این هش‌ها نفوذ پیدا کرده و آن‌ها را هک نمایند اما این را هم باید در نظر گرفت که درست است رمزنگاری پایه امنیت بلاک چین است، اما ارز دیجیتال هم با مشکلاتی مواجه می‌شود.

• نودهای شبکه

هر وسیله‌ای مانند تلفن هوشمند، لپ تاپ و کامپیوتری که فعال بوده و آدرس IP و MAC مشخصی داشته باشد نود است. نودها نقش مهمی دارند و با نگه داشتن یک نسخه از بلاک چین، به‌صورت خودکار که با پیوستن به شبکه بلاک چین دانلود می‌شود، از شبکه پشتیبانی می‌کنند. همچنین اثر انگشت رمزنگاری نیز به عنوان مهر و موم عمل می‌کند؛ زیراکه برای هر بلوک به‌صورت اختصاصی ایجاد می‌شود و از ثبت دستگاه در هش ایجاد شده اطمینان پیدا می‌کند. نودها درباره اشتراک گذاری تاریخچه توافقی بلوک‌ها به اجماع می‌رسند و این امر به امنیت بلاک چین (Blockchain security) کمک قابل توجهی می‌کند و باعث می‌شود تا بلاک چین در برابر دستکاری، دست نخورده باقی بماند.

• تمرکز زدایی

شبکه غیرمتمرکز در مقایسه با شبکه متمرکز به دلیل مستعد بودن شبکه متمرکز به هک شدن و ذخیره تمامی داده‌ها در یک دستگاه ایمن‌تر است. تعداد زیاد نودهاو نسخه‌های متعدد از یک داده موجود، امنیت بلاک چین را افزایش داده و نابود نشدن اطلاعات با استفاده از یک شبکه غیرمتمرکز را تضمین می‌کند.

ویژگی‌های تأمین‌کننده امنیت بلاکچین

مهم‌ترین ویژگی بلاکچین که سبب تأمین امنیت این تکنولوژی می‌شود، ضد جعل بودن آن است. مکانیسم‌ها و تکنولوژی‌های مختلفی وجود دارند که در شبکه‌های بلاکچین استفاده می‌شوند تا امنیت این شبکه‌ها تأمین شود.

شبکه‌های بلاکچین به‌دلیل سازوکارهای خاصی که دارند، قابل تغییر نیستند. در شبکه‌های بلاکچین به‌هیچ‌وجه امکان تغییر اطلاعات ثبت‌شده وجود ندارد؛ درعوض نودهای شبکه برای تغییر اطلاعات باید به ثبت یک بلاک جدید بپردازند.در بلاک‌های جدید این امکان وجود دارد تا بتوان اطلاعاتی جدید را ثبت کرد که اشاره به تغییر اطلاعات قبلی در شبکه دارند. این موضوع سبب می‌شود شفافیت بسیار بالایی در شبکه وجود داشته باشد و تمامی کاربران بتوانند به رصد تراکنش‌های ثبت‌شده در شبکه بپردازند.

غیرمتمرکز بودن از دیگر ویژگی‌هایی به شمار می‌رود که سبب تأمین امنیت در بلا‌کچین شده است.

همان‌طور که در این مطلب از سیگما اشاره کردیم، شبکه‌های بلاکچین به‌صورت کاملاً غیرمتمرکز اداره می‌شوند و هیچ‌کدام از کاربران امکان تغییر اطلاعات را در آن‌ها نخواهند داشت؛ به همین دلیل امکان نفوذ به شبکه با استفاده از تعریف دسترسی‌های ویژه در شبکه وجود نخواهد داشت.

تست نفوذ در بلاکچین چیست؟

تست نفوذ فرایندی است که برای ارزیابی امنیت شبکه‌های بلاکچین اجرا می‌شود.

شبکه‌های بلاکچین به‌دلیل سازوکارهای خاصی که دارند، قابل تغییر نخواهند بود. این موضوع سبب می‌شود بعد از همه‌گیری آن‌ها نتوان به‌راحتی به رفع مشکلات امنیتی موجود پرداخت؛ به همین دلیل قبل از راه‌اندازی شبکه‌های بلاکچین باید امنیت آن‌ها را تست کرد.

برای این کار ابزارها و پروتکل‌های مختلفی وجود دارند که توسعه‌دهندگان و متخصصان امنیت می‌توانند به استفاده از آن‌ها بپردازند.

تست نفوذ بلاکچین تنها برای ایجاد شبکه‌های بلاکچین اجراشده کاربرد ندارد. این فرایند برای توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز که با استفاده از قراردادهای هوشمند راه‌اندازی می‌شوند نیز کاربرد دارد.

فرایند ارزیابی امنیت بلاکچین

برای ارزیابی و تست امنیت بلا‌کچین ۳ مرحله اصلی وجود دارد که توسعه‌دهندگان و متخصصان امنیت باید آن‌ها را اجرا کنند تا بدین طریق بتوانند به رفع مشکلات و آسیب‌های موجود در شبکه بپردازند.

• مرحله ۱. جمع‌آوری اطلاعات

به عقیده سیگما مهم‌ترین مرحله در ارزیابی امنیت شبکه با بلا‌کچین مرحله جمع‌آوری اطلاعات است. در این مرحله باید به بهترین شکل ممکن به بررسی شبکه پرداخت. بررسی شبکه سبب می‌شود بتوان سازوکارها و فرایند‌هایی را که در آن اجرا شده است، ارزیابی کرد.

هرکدام از شبکه‌های بلاکچین از معماری منحصربه‌فردی برخوردارند که برای ارزیابی امنیت بلاکچین باید آن‌ها را درک کرد. با توجه به معماری بلاکچین، این شبکه‌ها در معرض تهدیدهای مختلف قرار دارند که متخصصان امنیت بلاکچین باید در مرحله جمع‌آوری اطلاعات این تهدیدها را تشخیص دهند.

اگر در گذشته به شبکه نفوذ شده است، باید در مرحله جمع‌آوری اطلاعات همه جزئیات آن‌ها را ثبت کرد تا بتوان از این طریق به اجرا و ارزیابی‌های تکمیلی پرداخت.

• مرحله ۲. تست و ارزیابی شبکه

برای تست و ارزیابی امنیت بلا‌کچین باید از اطلاعاتی که در مرحله قبل جمع‌آوری شده است استفاده کرد. با استفاده از این اطلاعات می‌توان با بیشترین سطح بهره‌وری به اجرای تست‌های موردنیاز پرداخت.

تست‌ها و ارزیابی‌هایی که در این مرحله اجرا می‌شوند، انواع مختلفی دارند که یکی از رایج‌ترین آن‌ها تست‌های امنیتی API است که با استفاده از آن‌ها می‌توان در گام اول بسیاری از چالش‌های امنیتی را که شبکه با آن روبه‌روست، مشخص کرد.

تست عملکرد، ارزیابی آسیب‌پذیری شبکه، ارزیابی یکپارچگی بلاکچین و مستندسازی اکتشافات از مهم‌ترین اقداماتی هستند که در مرحله تست و ارزیابی شبکه باید به آن‌ها توجه کرد.

• مرحله ۳. بهره‌برداری

بعد از تست و ارزیابی شبکه تنها کاری که باید انجام داد، بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌ها و حفره‌های امنیتی است که تاکنون بررسی شده‌اند. در مرحله بهره‌برداری حفره‌های امنیتی به‌صورت دستی آزمایش می‌شوند تا هرگونه خطاهایی که در مراحل قبل وجود داشته است، رفع شود.

بررسی ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌های امنیتی، بهره‌برداری از حفره‌های امنیتی، تست نفوذ شبکه و تست نفوذ وب اپلیکیشن جزء اقداماتی هستند که در مرحله بهره‌برداری انجام می‌شوند.

امنیت بلاک چین در حوزه های پر کاربرد

• شبکه های اجتماعی

استفاده از بلاک چین در شبکه‌های اجتماعی باعث حذف سرور اصلی شبکه شده و شبکه‌های اجتماعی را به شبکه‌های همتابه‌همتا تبدیل می‌کند که هیچ نهادی اجازه دخالت در شبکه یا ایجاد اختلال در آن را نداشته باشد. همچنین استفاده از این تکنولوژی مبارزه با اخبار جعلی را تقویت کرده و اعتماد کاربران به اخبار منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد.

• اینترنت اشیا

بلاک چین نقش مهمی در حفظ امنیت دستگاه‌های اینترنت اشیا دارد و می‌تواند یک فناوری کلیدی برای ارائه راه‌حل‌های امنیتی مناسب برای حل مسائل چالش بر انگیز امنیت اینترنت اشیا باشد.

• صنعت لجستیک

صنعت لجستیک مبنای انتقال کالاها و خدمات است و استفاده از بلاک چین امکان رهگیری سفارشات را فراهم گرده و امکان دستکاری اسناد مربوط به این سفارشات را از بین می‌برد.

گره‌ها در شبکه بلاک چین باید به‌صورت مداوم بایکدیگر در ارتباط باشند تا بتوانند مقایسه‌ای از داده‌ها را پردازش کنند و اگر یک مهاجم ارتباطات گره را به دست بیاورد، ممکن است آن را فریب داده تا شبکه با تراکنش‌های جعلی روبه‌رو شود.